Tăng giá điện: Làm rõ việc mua được rẻ bán đắt

Cần làm rõ 700 đồng/kWh tiền chênh Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, việc tăng giá điện lần này đã được dự báo từ trước và nằm trong kế hoạch, lộ trình tăng giá điện hàng năm. Tuy nhiên, việc tăng bất thần, không thông tin trước cho khách hàng vốn là “truyền thống” xưa nay của ngành điện. Chuyên gia kinh tế cho rằng, ngành điện cần làm rõ tại sao mua rẻ bán đắt “Việc thông tin tăng giá vào buổi tối hay vào thứ Bẩy, Chủ nhật là kỹ thuật của ngành điện. Nhưng điều quan yếu là việc tăng 5% có hợp lý hay không”, ông Phong nhấn mạnh. Ông Phong cho biết, theo thông báo trên truyền hình, giá điện của các công ty tư nhân bán cho EVN chỉ khoảng hơn 700 đồng/kWh, nhưng giá EVN bán ra lên tới 1.437 đồng/kWh. “Vậy số tiền chênh 700 đồng/kWh đã được tính vào những phí nào để có mức tiền chênh lớn như thế. Điều này cần phải được làm rõ”. Việc EVN cho rằng, tăng giá để có đủ tiền đầu tư cũng là không hợp lý. Bởi lẽ hiện nay chủ trương đang là tầng lớp hóa ngành điện, tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp cùng tham gia vào thị trường điện. Bởi thế, việc tăng giá điện để có tiền đầu tư là không hợp lý. Còn về những khoản nợ khổng lồ mà EVN đang phải “gánh”, cũng cần phải làm rõ xem những khoản nợ này do đâu, do giá bán không bù đắp được uổng hay do đầu tư ngoài ngành, quản lý lỏng lẻo, dẫn đến thất thoát tài sản. “Nếu bù lỗ do hoài tăng cao thì cần làm rõ cụ thể giá cũng như các uổng đầu vào để xác định xem lỗ bao lăm, từ đó cân đối tài chính để trả nợ”, ông Phong nhấn mạnh. Nói về thời khắc tăng giá điện là ngày 1/8, ông Phong cho rằng, EVN đã rất “khôn ngoan” khi tăng giá vào lúc này vì chỉ số CPI đang thấp, đây cũng là thời điểm người dân đang thắt chặt tiêu pha, doanh nghiệp thì hàng tồn kho lớn, nên việc sinh sản không nhiều. Còn theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, việc tăng giá điện thêm 5% dù ít dù nhiều sẽ ảnh hưởng tới các doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân, làm tăng lạm phát. Điểm không hợp lý của ngành điện được ông Doanh chỉ ra là lúc đầu ngành điện quy định giá tăng riêng đối với thép và xi măng, đây là 2 lĩnh vực tiêu thụ điện lớn, nên việc tăng giá là cấp thiết. Tuy nhiên, đến khi thực hành thì không nói mức tăng với 2 ngành này. Những khoản nợ khổng lồ mà EVN đang phải “gánh”, cũng cần phải làm rõ xem những khoản nợ này do đâu, do giá bán không bù đắp được chi phí hay do đầu tư ngoài ngành, quản lý lỏng lẻo, dẫn đến thất thoát tài sản. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong Đánh giá về việc giá điện có nhịp lần tiếp nữa trong nửa cuối năm nay hay không, ông Phong cho rằng sẽ phụ thuộc vào các “lý do” EVN sẽ đưa ra như: bù lỗ hay đầu tư. Còn việc tăng giá do chi phí tăng sẽ khó. Bởi lẽ hoài cho ngành điện sẽ khó tăng từ nay đến cuối năm. Nguồn nước cho thủy điện năm nay cũng dồi dào. Trong khi đó cung – cầu khá ổn định, doanh nghiệp sản xuất ít, nên không có áp lực thiếu điện. “Nếu có tăng thì sẽ do tăng giá bán than cho điện, nhưng mức tăng sẽ rất nhẹ”, ông Phong nhấn mạnh. Khó khăn chồng chất Giá điện tăng, có nhẽ 2 ngành thép và xi măng sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Theo lãnh đạo một doanh nghiệp sản xuất thép, giá điện bán cho sinh sản thép và xi-măng có mức khá cao, từ 59% đến 187% giá bán lẻ điện bình quân, tùy cấp điện áp và thời gian dùng điện vào lúc bình thường, thấp hay cao điểm. Theo ông, trong tình cảnh doanh nghiệp đang phải gồng mình do sức ép lạm phát, lãi suất cao, đầu ra thị trường vẫn trầm lắng, phí tổn sản xuất liên tiếp tăng lên thì việc EVN tăng giá điện sẽ tăng thêm khó khăn hơn nữa cho doanh nghiệp. Vị này tâm tính: “Hàng năm, công ty chi khoảng 20 tỷ đồng chi phí tiền điện. Nếu điện tăng 5%, trước mắt chúng tôi phải bù tổn phí tiền điện thêm hơn 1 tỉ đồng thì rõ ràng hoạt động sản xuất kinh dinh sẽ bị khó khăn hơn rất nhiều. Đó là chưa kể các khoản chi khác do giá điện tăng sẽ kéo theo việc tăng giá của hàng loạt vật liệu đầu vào”. Cùng quan điểm, đáp trên báo chí, bà Trần Thị Minh Anh, Phó giám đốc điều hành Tổng Công ty công nghiệp Xi-măng Việt Nam (Vicem) cho biết: “Giá điện cho sinh sản xi-măng hiện đã lên tới hơn 200 nghìn đồng/tấn. Nếu giá điện tăng lên nữa chắc chắn sẽ ảnh hưởng nhiều đến ngành xi-măng bởi lẽ giá xi-măng chẳng thể tăng lên được nữa. Lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ giảm đáng kể và hầu hết các doanh nghiệp sinh sản xi-măng sẽ lâm vào tình trạng cực kỳ khó khăn”. Theo bà Minh Anh, nếu nói vì công nghệ sản xuất lạc hậu, tiêu tốn điện năng cao mà tăng giá điện là không đúng. Giờ hồ hết các nhà máy đã chuyển sang lò quay, công nghệ đương đại. Thêm nữa, nếu quy định giá điện cho sinh sản xi-măng cao hơn các ngành khác là không hợp lý bởi dù được khuyến cáo sử dụng nhiều điện năng vào giờ thấp điểm ở mức như hiện giờ thì tổn phí cũng đã rất cao rồi. Ngoài việc chịu tác động trực tiếp từ giá điện, theo các doanh nghiệp họ còn phải chịu mức tăng giá từ 3 – 4% từ các nguyên nguyên liệu và tổn phí khác như: nhân công, nhà xưởng, đại lý, vận chuyển,… Châu Anh