Cảng trăm tỉ đồng “đắp chiếu”

Từng được kỳ vọng là một thương cảng quốc tế, mở ra nhiều thuận lợi cho Cà Mau xuất khẩu hàng nông thủy sản nhưng từ khi được đưa vào khẩn hoang gần 10 năm nay, cảng Năm Căn (ở thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) vẫn cứ hiu quạnh, hoang phế, không một bóng tàu cập bến. Tiền tỉ đã đầu tư vào đây đang vung phí từng ngày. Tiền tỉ phơi sương Khoảng giữa năm 1990, để phục vụ thương nghiệp quốc tế, cảng Năm Căn được nâng cấp từ cảng sông thành cảng biển với tổng vốn đầu tư hơn 111,6 tỉ đồng. Các đơn vị của Bộ liên lạc tải (GTVT) thiết kế, giám sát, thi công. Theo thiết kế, cảng Năm Căn khi hoàn thành có khả năng tiếp thu tàu tải trọng từ 5.000-12.000 tấn, công suất xếp dỡ hàng hóa 800.000 tấn/năm. Sau khi được Bộ GTVT bàn giao cảng, chủ toạ UBND tỉnh Cà Mau thành lập doanh nghiệp để quản lý khai hoang nhưng… không có việc để làm vì đường bộ chưa thông; đường sông cạn, tàu lớn khó vào được. Hiện trạng hoang phế, ngổn ngang của cảng Năm Căn Năm 2006, Cà Mau chuyển giao nguyên trạng cảng Năm Căn và Khu Công nghiệp Năm Căn cho Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) đầu tư, khai khẩn nhưng vẫn giẫm chân tại chỗ. Khi Vinashin khốn đốn, cảng được chuyển cho Vinalines. Sau khi đổi chủ, lãnh đạo cảng Năm Căn vay vốn mua chiếc cẩu 32 tấn trị giá hơn 15 tỉ đồng để xếp dỡ hàng hóa nhưng không có hàng, chiếc cẩu nay thành đống sắt gỉ. Hiện, cảng Năm Căn ngổn ngang, hoang phế, chủ yếu được tận dụng cho thuê bãi đậu xe, hội tụ vật liệu xây dựng... Ông Trần Hoàng Khện, Giám đốc Công ty TNHH MTV cảng Năm Căn, cho biết từ khi tỉnh Cà Mau giao hiện trạng cảng Năm Căn cho Vinashin rồi Vinalines quản lý cho đến nay hầu như không được đầu tư gì thêm. Theo ông Khện, cảng được xây dựng ở vị trí khá thuận lợi nhưng do không được đầu tư đúng mức nên không phát huy hiệu quả. “Chết” theo nhà máy đóng tàu Cùng thời điểm tiếp quản cảng Năm Căn, Vinashin quyết định đầu tư 300 tỉ đồng để xây dựng Nhà máy đóng tàu Cà Mau ngay bên cạnh. Trên giấy má, nhà máy được khai triển trên diện tích 58 ha bên bờ sông Cái Lớn (xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn), có năng lực đóng mới tàu trọng tải từ 5.000-10.000 tấn và sử dụng khoảng 4.000 công nhân. Có 127 hộ dân, đẵn là những hộ sinh sản tôm giống, nuôi tôm và mua bán nhỏ phải di dời để nhường đất thực hành dự án. Ông Võ Văn Hành, chủ toạ UBND xã Hàng Vịnh, cho biết: “Việc áp giá bồi thường không đúng thực tế khiến bà con khiếu nại. Mức bồi hoàn sau đó được tăng lên nhưng đến nay, chủ đầu tư còn nợ của dân 2,8 tỉ đồng”. Theo ông Hành, mặc dù bị giải tỏa, mất nhà, mất đất nhưng phần lớn người dân khi ấy vẫn vui vẻ vì hy vọng con em có cơ hội đi học nghề, học ĐH để về làm việc tại nhà máy đóng tàu. Thực hiện đúng lời hứa, Vinashin đã cùng các ngành các cấp của Cà Mau tuyển cần lao, đào tạo công nhân và mời Trường ĐH GTVT chi nhánh tại TP HCM mở 2 lớp đại học về máy thủy và thiết kế tàu thủy tại TP Cà Mau. Tuy nhiên, sau 4 năm học ĐH, tự đóng học phí với giấc mơ làm việc tại nhà máy đóng tàu trên quê hương, nhiều sinh viên ra trường vỡ mộng, phải chạy vạy khắp nơi tìm việc nhưng vẫn thất nghiệp. Lãng phí kép Theo lãnh đạo tỉnh Cà Mau, việc sớm đầu tư và đưa cảng Năm Căn vào hoạt động là rất cần thiết vì tỉnh Cà Mau đang có nhu cầu tải hàng thủy hải sản, gỗ dăm xuất khẩu với khối lượng khá lớn. Tuy nhiên, do Công ty TNHH MTV Cảng Năm Căn gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư nên tiến độ thực hành dự án xây dựng cảng thời gian qua rất chậm, chừng độ thực hành khoảng 30%-60%. Năm 2012, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Cà Mau Dương Tiến Dũng đã ký văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT, Vinalines coi xét chuyển giao cảng Năm Căn lại cho tỉnh Cà Mau quản lý và đầu tư, phá hoang nhưng chưa được hài lòng. “Tỉnh Cà Mau hằng năm xuất khẩu hàng trăm triệu USD hàng thủy sản, đạm... Và tới đây sẽ là gỗ nhưng phải xuất qua các các cảng tại TP HCM, trong khi tại tỉnh nhà có cảng Năm Căn đủ khả năng xuất khẩu nhưng chưa được đầu tư vỡ hoang đúng mức là rất phí phạm” - ông Dũng nhận định. Bài và ảnh: DUY NHÂN